Yumurta üreticiliğinin kalbi olan Afyonkarahisar’da yumurta üretimi yapan Yum-Tat Yumurtacılık Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Kaya, yumurtacılık sektörünün sorunlarını değerlendirdi.
Dünya yumurta üretiminde 10. sırada yer alan, 100 bin civarında kişiye doğrudan ve dolaylı istihdam sağlayan Türk yumurta sektörünün, bin 100 ticari işletme, 3 bin kümes, 15,6 milyar üretim adedi ve 351 milyon dolara ulaşan ihracat rakamlarıyla sürekli büyüme eğiliminde olduğunu söyleyen Kaya, 2013 yılında bir önceki yıla göre üretim ve ihracatını artıran, ancak yem fiyatlarındaki artışla maliyetleri de artan sektörde, piyasa ve fiyat istikrarsızlığının ciddi bir sorun olduğuna işaret etti.
Maliyetler Artış Gösteriyor
Canlı kullanılmasından dolayı üretime giriş çıkışın en az 5-6 ay gerektirdiğini, bu nedenle pazarda arz talep dengesi oluşturmanın zor olduğunu belirten Kaya, yumurta ürünleri sanayisinin gelişmemesi ve 21 günlük tüketim süresi nedeniyle stoklama şansı olmamasını da sektörün yüz yüze bulunduğu diğer sorunlar arasında saydı. Kaya, yumurta üretiminin iç tüketim ve ihracata bağlı her yıl arttığını belirterek, buna karşılık başta yem olmak üzere, yumurta maliyetinin de artış gösterdiğini, maliyeti 16-17 kuruş/adet civarında seyreden yumurtanın, ortalama 13 kuruştan satıldığını kaydetti.
Üreticiler, 4 Aydır Zarar Etmekte
Aralık ayında 18-19 kuruş olan bir yumurtanın satış fiyatının, 2013’ün ilk dört ayında ortalama 14-15 kuruş civarında seyrettiğini, geçen ayın son haftasında ise 13-14 kuruşa kadar düştüğünü bildiren Kaya, “Bu veriler de göstermektedir ki, üreticiler, 4 aydır zarar etmektedir. Buna ilave olarak bahar aylarıyla birlikte köy yumurtası üretiminin artması ve tüketimde sıcaklara bağlı olarak yaşanan düşüşler, fiyatları daha da aşağı çekmektedir. Uzun yıllar fiyat ortalaması bize göstermektedir ki mayıs, yumurta fiyatlarının en düşük seyrettiği aydır” diye konuştu. Yum-Tat Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Kaya, yumurta sektörü açısından iki konunun hep sıkıntı yarattığını dile getirerek, şunları kaydetti:
Yem Fiyatları Yüzde 77 Arttı
“Bunlardan ilki, yumurta/yem fiyatı değeridir. Yumurta üretici fiyatları 2007-2012 yılları arasında yaklaşık yüzde 41 civarında artarken, aynı yıllar arasında yem fiyatları yüzde 77 oranında artmıştır. İkincisi ise üretici/tüketici fiyat endeksidir. Üretici ve tüketici fiyatları arasında, tüketici aleyhine genellikle yüzde 35-40'lık fiyat farkı oluşmaktadır. Üreticiler yumurtasını ucuza satarken, tüketici, aracıların ilave kazancını da ödemek zorunda kalıyor. Yani, bu konumda biz üreticiler de zarar ediyoruz, tüketicilerde zarar ediyor burada aracılar kazanıyor.”
Normal Fiyatlar Zam Sanılmakta
Yumurta üreticilerinin, güçlü bir pazarlama ağına sahip olmamaları ve yumurtanın raf ömrü kısalığı nedeniyle ürünlerini günlük pazarlamaya çalıştığına işaret eden Kaya, bu nedenle üreticilerin maliyete göre fiyat belirleme şansı bulunmadığını belirtti. Kaya, üretici olarak beklentisinin, fiyatların temmuz ayından itibaren normal seyrine dönmesi ve maliyetlerin üstüne çıkması olduğunu ifade ederek, “Ne var ki, olması gerekenin çok altındaki yumurta fiyatlarının normal seviyesine yükselmesi, tüketici tarafından zam olarak algılanmakta ve üreticiler, fırsatçılıkla suçlanmaktadır. Başka bir deyişle belirsizlik içinde çok değerli bir besin olan yumurtayı üretmeye çalışan üreticiler, bir taraftan zararına satışların bedeline katlanırken, diğer taraftan tüketiciler tarafından yanlış anlaşılmaktan üzüntü duymaktadır” diye konuştu.
